-
1 соңгы
1. прил.1) в знач. после́днийкитапның соңгы бите — после́дняя страни́ца кни́ги
соңгы звонок — после́дний звоно́к
айның соңгы көне — после́дний день ме́сяца
иң соңгы — са́мый после́дний
соңгы теләк — после́днее жела́ние
соңгы көчен туплап — собра́в после́дние си́лы
2) после́дний, еди́нственный; еди́нственный оста́вшийсясоңгы патронына кадәр — до после́днего патро́на
соңгы таянычым — еди́нственная (моя́) опо́ра
3) после́дний, предсме́ртныйсоңгы сулышка кадәр — до после́днего дыха́ния
соңгы теләк — после́дняя (предсме́ртная) во́ля
4) после́дний, са́мый но́выйсоңгы мәгълүматларга караганда — су́дя по после́дним да́нным
соңгы мода буенча киенгән — оде́т по после́дней мо́де
фәннең соңгы сүзе — после́днее сло́во нау́ки
5) после́дний, предыду́щий, предше́ствующийсоңгы биш ел эчендә — в (за) после́дние пять лет
соңгы вакытта — за после́днее вре́мя
соңгы көннәрдә — в после́дние дни
соңгы килүендә — в после́дний свой прие́зд (прихо́д)
6) после́дний, коне́чныйсоңгы тукталыш — коне́чная остано́вка
7) заключи́тельныйсоңгы утырыш — заключи́тельное заседа́ние
соңгы сүзләре — его́ заключи́тельные слова́
8) после́дний, оконча́тельныйсоңгы вариант — после́дний ( окончательный) вариа́нт
соңгы бәя — оконча́тельная цена́
9) после́дний, вы́сший, кра́йнийсоңгы чара куллану — примени́ть кра́йнюю ме́ру
10) с.-х. по́зднийсоңгы культуралар — по́здние культу́ры
2. послелогсоңгы сортлар — по́здние сорта́
1) в словосочет. с исх. п. соотв. русским приставкам после-, по-сугыштан соңгы — послевое́нный
төштән соңгы — послеобе́денный
реформадан соңгы — порефо́рменный
октябрьдән соңгы — послеоктя́брьский
2) с местоимениями в исх. п. после́дующийшуннан соңгы эшләр — после́дующие дела́
бездән соңгы буыннар — после́дующие поколе́ния
•- соңгы тапкыр
- соңгы сүз
- соңгы хәбәрләр••соңгы бурыч — после́дний долг
соңгы җыр — лебеди́ная пе́сня
соңгы исәптә — на после́днем счету́
соңгы сәгать җитте; соңгы сәгать сукты — про́бил после́дний час
соңгы сулышын алу — испусти́ть дух; сде́лать после́дний вздох
соңгы тамчы канга кадәр — до после́дней ка́пли кро́ви
соңгы тамчыга кадәр; соңгы тамчысына кадәр — до после́дней ка́пли
соңгы тиененә кадәр — до после́дней копе́йки
соңгы чара — кра́йняя ме́ра
соңгы чик — кра́йность, после́дний преде́л, после́дняя черта́
- соңгы юлгасоңгы чиккә кадәр — до после́днего
-
2 титул
I сущ.; в разн. знач.ти́тулдворян ти́тулы — дворя́нский ти́тул
II прил.; см. титуллыдөнья чемпионы ти́тулына ия булу — явля́ться облада́телем ти́тула чемпио́на ми́ра
китапның ти́тул бите — ти́тульный лист кни́ги
-
3 су
I сущ.1)а) вода́ || во́дный, водяно́йсалкын су — холо́дная вода́
кайнар су — горя́чая вода́
кайнамаган су — сыра́я вода́
агым су — прото́чная вода́
чишмә суы — ключева́я вода́
диңгез суы — морска́я вода́
газлы су — газиро́ванная вода́
минераль су — минера́льная вода́
кар суы — та́лая вода́
су процедуралары — во́дные процеду́ры
су тамчылары — водяны́е ка́пли
су тузаны — водяна́я пыль
б) первый компонент составных слов, соответствующий русскому водо-су үлчәгеч — водоме́р
су бүлгеч — водоотво́д
2) перен.; разг. вода́; пусто́е многосло́виекитапның яртысы су — полови́на кни́ги состои́т из воды́
3) вода́, водоём || во́дный; водяно́йтирән су — глубо́кая вода́
су кимәле — у́ровень воды́
су этеме — напо́р воды́
су өсте — во́дная пове́рхность
су юлы белән — во́дным путём
су тегермәне — водяна́я ме́льница
4) обычно мн.суларво́дытерриториаль сулар — территориа́льные во́ды
5) разг. река́, ре́чка (употр. с именем собственным)Ык суы — река́ Ик
Казан су — река́ Каза́нка
киң су — широ́кая река́
су ярларыннан чыкты — река́ вы́шла из берего́в
6) разг. сокашказаны суы — желу́дочный сок
җимеш суы — фрукто́вый сок
7) разг. раство́р, рассо́л, сы́вороткасабын суы — мы́льный раство́р
селте суы — щелочно́й раство́р
эремчек суы — творо́жная сы́воротка
кәбестә суы — капу́стный рассо́л
тозлаган кыяр суы — огуре́чный рассо́л
•- су агымы
- су алгыч
- су алмашы
- су алу
- су алу җайланмасы
- су анасы
- су асты дөньясы
- су аткыч
- су атчыгы
- су әйләнеше
- су балтырганы
- су баркылдагы
- су басу
- су башнясы
- су башы
- су белән җылыту
- су белән суыту
- су билгеләре
- су бите
- су борчасы
- су борычы
- су бөтнеге
- су бүлгеч
- су гөле
- су еланы
- су җәелү
- су җибәргеч
- су җыйгыч
- су җылыткыч
- су җылыту
- су иясе
- су йөрү каналлары
- су кайту
- су каналы
- су кандаласы
- су колонкасы
- су комае
- су коңгызы
- су кошы
- су көпшәле
- су куу
- су кынасы
- су кычытканы
- су кыягы
- су күзе
- су күләме
- су күрәне
- су күсесе
- су күтәрелү
- су күтәрелеше
- су күтәрткеч
- су күтәртү
- су лаләсе
- су өләшкеч
- су пәрие
- су полосы
- су салмалы
- су сыеры
- су сыерчыгы
- су сыешлык
- су тавыгы
- су талпаны
- су ташлагыч
- су ташучы
- су ташуы
- су торбасы
- су төшергеч
- су төшү
- су тычканы
- су упкыны
- су үгезе
- су үрмәкүче
- су үткәргеч
- су үткәрмәүчән
- су үткәрмәүчәнлек
- су үткәрү
- су үткәрүчән
- су үткәрүчәнлек
- су үтү
- су чаңгысы
- су чаңгычысы
- су чаяны
- су чәчәге
- су чигенеше
- су чистарткыч
- су чистарткыч корылмалар
- су чистарту
- су чыпчыгы
- су шөпшәсе
- су эте
- су юлы
- су юлын күрсәтү
- су юнәлткеч колаша
- су язы
- суга алып бару
- суга баткан кеше
- суга бату
- суга төшү
- суга чыдам
- суга чыдамлы
- суга чыдамлылык
- суда эрүчән
- суда эрүчәнлек
- судан файдалану
- судан файдаланучы••су баштан болгана — (погов.) ры́ба гниёт с головы́
су белән дә аера алмассың — водо́й не разольёшь; не разле́й вода́
су белән юып алгандай булды — как ве́тром сду́ло; как бу́дто коро́ва языко́м слизну́ла
су болгату — мути́ть во́ду
су кебек ага — течёт, что вода́ ( о больших расходах)
су кебек агылу — течь реко́й; течь широ́ким пото́ком
су кебек (су урынына) эчү — знать назубо́к; отвеча́ть без запи́нок
су кушу — прибавля́ть/приба́вить от себя́; залива́ть
су сибеп үстергәндәй — как грибы́ по́сле дождя́
су төбенә китү — идти́ ко дну; утону́ть
су төбенә җибәрү — пусти́ть (отпра́вить) на дно; утопи́ть
су язып, май төшмәс — (погов.) во́ду толо́чь -ма́сла не бу́дет (вода́ и бу́дет)
суга батканда саламга ябышу — хвата́ться за соло́минку
суга сәнәк белән язган (язылган) — на воде́ ви́лами напи́сано
суга төшеп югалган кебек — как в во́ду ка́нул
суга төшкән тавык кебек — как мо́края ку́рица; как в во́ду опу́щенный; (ходи́ть) мо́крой ку́рицей
суга төшкәндәй булды — как в во́ду ка́нул
суга төшсә, судан да коры чыга торган — из воды́ сухи́м вы́лезет
судагы балык кебек — как ры́ба в воде́
судан коры чыгу — вы́йти сухи́м из воды́
II сущ.сусыз юа, җилсез киптерә — языко́м сте́лет; язы́к хорошо́ подве́шен
См. также в других словарях:
титул — и. 1. Берәр кешенең нәселдән килгән яки урынына, чинына һ. б. карап бирелгән югары дәрәҗә исеме. Урынның, чинның атамасы 2. Китапның яки китап рәв. тегелгән башка язу сызу җыелмаларының (атлас, альбом һ. б.) исеме, авторы һ. б. язылган тышлыгы… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
фронтиспис — полигр. Китапның беренче бите алдыннан яки бер биттә текст өстенә урнаштырылган рәсем … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
